شرايط فيزيكي مناسب خاك در ديمكاري :

خاك در واقع اساس و بنيان كشاورزي است . از تجزيه ي تدريجي سنگ ها تحت تاثير عوامل مختلف محيطي و فعاليت

موجودات زنده با گذشت زمان هاي بسيار طولاني براي زيست و حيات به وجود امده است ، براي آنكه خاك محيط سالمي

براي رشد گياهان باشد بايد نيازهاي گياه را برآورده ساخته و ممانعتي براي زندگي آنها نداشته باشد . نيازهايي كه گياه از

خاك بايد تامين كند عبارتند از : آب ، عناصر غذايي ، اكسيژن براي تنفس ريشه و محلي براي استقرار گياه .

خصوصيات خاك در زراعت ديم :

1 ) خواص فيزيكي خاك :

فيزيك خاك عملي است كه خواص و فرآيند فيزيكي را در خاك مورد مطالعه قرار مي دهد . اجزاء سه گانه هر خاك ذرات

جامد ، آب و هوا مي باشند كه مقادير نسبي آنها با زمان و مكان تغيير مي كند . مهمترين خصيصه ي بخش جامعه كه توده

خاك را تشكيل مي دهد شامل بافت خاك و سطح ويژه است .

بافت خاك ( Soil Texture ) :

مقدار نسبي ذرات شن ، سيلت و رس در هر خاك به بافت خاك موسوم است كه با استفاده از مثلث بافت خاك مشخص

مي نمايند . شناسايي بافت خاك اهميت فراواني در ارزيابي زمين دارد . معمولا" بهترين خاك هاي مزروعي داراي 10 تا 20 %

رس ، 5 تا 10 %  ماده آلي و به مقدار مساوي سيلت و شن مي باشد . خاك هاي مناسب براي زراعت ديم خاك هايي هستند

كه داراي بافت تقريبا" رسي يا رسي- شني يا ليموني باشد . زيرا خاصيت نگهداري و ذخيره ي آب و مواد غذايي در اين گونه

خاك ها زياد است .

سطح ويژه :

رس هاي خاك ذراتي است كه قطر يا اندازه ي آنها از 002/0 ميليمتر كوچكتر است . اين ذرات شامل بلورهاي مطبق ،

آلومينو سيليكات ، اكسيدهاي آهن ، سيليسيم و همچنين هر ذره از كاني هاي ديگر كه داراي اين شرايط باشد قسمت اعظم

رس خاك به حالت كلوئيدي است . ظرفيت تبادلي رس ها و خاك اهميت زيادي در تغذيه گياهي دارد ، سطح ويژه ي ذرات

رس به علت كوچكي فوق العاده آنها قابل توجه بوده و از 15 تا 800 متر مربع بر گرم نوسان دارد .

2 ) ساختمان خاك :

منظور از ساختمان خاك ترتيب قرار گرفتن ذرات شن ، سيلت و رس در خاك مي باشد يا چگونگي به هم پيوستن ذرات

معدني و آلي خاك را به يكديگر كه فرم و شكل خاصي به آنها مي بخشد ساختمان خاك مي گويند .

3 نوع ساختمان خاك داريم :

الف ) تك دانه اي :

ذرات خاك هيچ ارتباط و پيوستگي با هم ندارند .

ب ) توده اي يا حجيم :

ذرات خاك به هم پيوسته و توده بزرگ و يكپارچه اي را تشكيل مي دهند .

پ ) حد واسط :

بين 2 نوع ساختمان تك دانه اي و توده اي يا حجيم است كه از لحاظ كشاورزي فوق العاده مطلوب است .

3 ) مواد آلي :

كليه اجسام آلي خاك اعم از زنده يا مرده ، تازه يا كهنه ، ساده يا پيچيده و مركب مواد آلي خاك را تشكيل مي دهد كه جزء

لاينفك خاك بوده و خواص فيزيكي و شيميايي آن را تا حد قابل توجهي تغيير مي دهد .

4 ) عمق خاك :

خاك از 2 طبقه سطح الارض و تحت الارض تشكيل شده ، لايه ي سطحي معمولا" شخم مي خورد و با مواد آلي و كودهاي

حيواني مخلوط مي شود . خاك سطح الارض را خاك زنده كه معمولا" رنگ تيره تر دارد . اين طبقه در رشد و نمو گياهان

بسيار موثر است و ضخامت اين لايه در اراضي مختلف متفاوت است و بين 15 تا 25 سانتيمتر مي باشد . خاك تحت الارض

معمولا" شخم نمي خورد ، مقدار هوا در آن كمتر از لايه ي بالايي است و آثار كودهاي حيواني و مواد آلي در اين طبقه خيلي

كم و ناچيز است ، چون موجودات زنده در اين طبقه وجود ندارد كه به آن خاك مرده يا بكر گويند .به طور كلي به 2 طبقه

سطحي و زيرين خاك مجموعا" عمق خاك گويند و در زراعت ديم مجموع هر 2 طبقه حائز اهميت است ، زيرا ضخامت 2

طبقه يا عمق خاك به عنوان انباري براي ذخيره آب و مواد غذايي جهت تغذيه گياهان زراعي محسوب مي گردند .

انواع خاك ها از نظر عمق :

الف ) بيشتر از 120 سانتيمتر :

براي زراعت هاي ديم بسيار مناسب است .

ب ) بين 90 تا 120 سانتيمتر :

براي زراعت هاي ديم مناسب است .

پ ) بين 60 تا 90 سانتيمتر :

براي زراعت هاي ديم متوسط است .

ت ) بين 30 تا 60 سانتيمتر :

براي زراعت هاي ديم كم عمق و ضعيف است .

ث ) كمتر از 30 سانتيمتر :

براي زراعت هاي ديم به هيچ وجه مناسب نيست و بهتر است براي زراعت هاي گياهان علوفه اي و مرتعي اختصاص يابد .

5 ) شيب و پستي و بلندي خاك :

به علت جريان آب روي زمين و شستن خاك زراعتي و ايجاد مشكلات در تهيه زمين و شخم ، يكي از مسائل مهم در

كشاورزي به خصوص در زراعت ديم است .

در ديمكاري ، اراضي نسبتا" مسطح و هموار و عميق كه بافتي نسبتا" ريز داشته باشند ، براي زراعت گندم و جو ديم ، بسيار

مطلوب مي باشند . معمولا" مقدار زيادي از اراضي ديم ، در دامنه ي كوهپايه ها قرار دارند و داراي شيب 2 تا 8 % مي باشند .

اما زمين هايي كه شيبي بيشتر از 12 % دارند ، نبايد به زراعت ديم اختصاص يابند و بهتر است آنها را به حالت جنگلي يا

مرتعي بودن باقي گذاشت .

6 ) ميكروكليماي خاك :

آب و هواي خاك ممكن است با آب و هواي بالاي سطح خاك بسيار متفاوت باشد . از كل تشعشعي كه از خورشيد به خاك

مي رسد ، تنها قسمتي از آن به وسيله ي خاك جذب مي شود و مقداري از آن بسته به برخي خصوصيات خاك ، مانند

پوشش گياهي ، نوع خاك ، مقدار رطوبت خاك و ... منعكس مي گردد . آن مقدار درصد تشعشع ورودي كه منعكس مي گردد

را ضريب انعكاس ( آلبيدو ) مي نامند . مثلا" در شن ، ضريب انعكاس 9 است ، يعني 9 % تشعشع ورودي منعكس وبازتاب

مي گردد . خاك خشك 18 % ، زمين هايي با پوشش علفي و گياهان سبز 15 تا 30 % و جنگل 8 تا 15 % مي باشد .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: